Acem aşîrân makâmı özellikleri
- Dizisi: Çargâh makâmı dizisinin, Acem aşiran perdesi üzerine göçürülmesiyle elde edilir.
- Durağı: Acem aşîrân perdesidir.
- Seyri: İnicidir.
- Güçlüsü: Acem perdesidir. (İkinci derecede Çargâh)
- Yeden’i: 1. çizgideki mi Hüseyni aşirân perdesidir.
- Donanımı: Si için küçük mücenneb bemolü donanıma yazılır.
- Dizisi: Makâm, Çargâh dizisinin, Acem aşîrân perdesindeki inici şeddidir. (Acem Aşirân perdesinde bir Çargâh beşlisine, Çargâh perdesinde bir Çargâh dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir.)
- Genişlemesi: Dizinin genişlemesi, Acem perdesi üzerinde Çargâh beşlisi halinde yapılır.
Makâmın seyri
İnici bir seyre sahip olan Acem aşîrân makâmının seyrine, Acem perdesi civarından başlanır. Dizinin üst tarafında bulunan Çargâh Dörtlüsü ve genişleme seslerinde dolaşılarak, Acem perdesinde asma kalış gösterilir. Daha sonra Acem perdesinden aşağıya inilerek, Çargâh perdesinde geçici kalış yapılır. Ayrıca Dügâh perdesine inilerek Kürdi çeşnili yarım karar da yapılabilir.
Dizinin üst tarafında Çargâh Beşlisi halinde genişleyen Acem Aşiran dizisi, yakın makam dizilerini fazlaca kullanmamasına karşılık, ağırbaşlı ve güzel eserlerin yapıldığı bir makamdır. Acem aşîrân dizisi seslerinde fazlaca dolaşılan bu makamda, kalış sesleri olan Acem, Çargâh ve Dügâh perdelerinde sıkça duruş yapılır. Karara doğru Çargâh Beşlisinin sesleri kullanılarak gidilir ve Yedeni olan Hüseyni Aşiran perdesi de gösterilerek Acem aşîrân perdesinde karar verilir.
