Aksak semâî usûlü, 10/8’lik mertebenin kendi adıdır. Fasılların, ağır semâî‘lerinin mecburî iki usûlünden biridir. Bu bakımdan ağır semâî’lerde çok kullanılmıştır. Ayrıca saz semaîlerinin de ilk üç hanesinin mecburî usûlü olduğundan en fazla saz semâîlerinde kullanılmıştır.
Ağır aksak semâî usûlü
On zamanlı ve altı vuruşlu, dörtlük birimle yazılan bir küçük usuldür.
Çoğunlukla aruzun hezec, bazan da remel bahrinden seçilmiş güftelerin bestelenmesinde kullanılan bu usul, aksak semâî usulünün bir mertebe ağırı olarak ifade edilmektedir.
Vezin gereği ikinci vuruşta mutlaka bir hece bulunması icap ettiğinden dolayı, bu usulle ölçülen eserler genellikle ilk vuruşlarda sus veya “ah” sözü ile başlar. Daha çok ağır semâî formunda eserlerle şarkı ve ilâhilerde kullanılmıştır.
Turan Mamay, usûlün vuruluşunu gösteriyor:
