Türk Musıkisi tarihinde Cemil Bey‘den sonra bilinen en büyük kemençe virtüozu Kemençeci Vasilâki, 1845 yılında Silivriye bağlı nahiye merkezi Litros kasabasında dünyâya geldi ve 24 Eylül 1907 tarihinde İstanbul’da öldü. Babasının adı Yorgi’dir.
Çocuk yaşında Silivri civarlarındaki; panayır, düğün, meyhane gibi yerlerde klarnet çalarak hayâta atıldı. Asıl adı Vasil olduğu halde, “Vasilcik” manasına gelen “Vasilâki” adı ile tanındı. Fenerli Yorgi adındaki aynı yerlerde çalan bir sazendeden kemençe öğrenince klarneti bıraktı. 1870 yılına doğru, 25 yaşlarında iken Silivriden Galata’ya göçtü.
Lavtacı Andon‘un Galatasaray’daki gazinosundaki saz heyetine, Nikolaki‘den sonra ikinci kemençeci olarak girdi. Andon ve ağabeyi Civan‘dan Türk musıkisi repertuarını ve sazendeliğin inceliklerini öğrendi (2 yıl meşk etti). İyi kemençe de imal ederdi.
Emsalsiz bir kemençe virtuozu olarak, saraylarda musıki seven ileri gelenler tarafından büyük itibar gördü. Tanburi Cemil Bey bile, kemençede Vasil’i bügüne kadar geçebilen tek sazende olmasına rağmen, ona hayrandı ve hürmet gösterirdi.
Kemençeci Vasilâki’de Cemil’i çok severdi. Kaba saz denilen köçekçe icrası ve yayında, Vasilin Cemil’e üstünlüğü vardı. Fakat asıl Türk Musıki’si ve taksimde, Cemil’in yayı üstündü. Lemi Atlı hatıralarında; eski biçim setre gittiğini, ciddi, az konuşan, gevezelerden hoşlanmayan bir adam olduğunu, gayet düz ve uzun yay kulandığını, gösterdiği bir perdeyi dinleyebilmeyi, bir fasıl dinlemeye tercih ettiğini yazar.
Vasilâki, şarkı aranağmesi yapmanın da büyük üstasıydı. Mahmud Celaleddin Paşa, şarkılarının aranağmelerini ona yaptırır ve çok himaye ederdi. Bugün fasıl musıkisindeki çok güzel bir çok aramağme onundur.
Köçekçe ve Oyun havasında kemençe yayı, Cemil ve Kemençeci Vasilâki’den sonra unutulmuştur. Kaba kemençe de aynı zamanda terk edilmiştir. Fakat Cemil’in plakları elimizdedir. Kemençeci Vasilâki, bestekar olarak bir şey verememiş, bir kaç güzel saz eseri bırakmış, bilhassa en güzel ve meşhur Kürdi’li Hicazkar peşrevini bestelemiştir. Kaynak: klasikkemence.com
