Edhem Pertev Paşa, Tanzimat devri devlet adamı, şair ve yazarlarındandır.
1824 yılında Erzurum’da dünyâya gelen Edhem Pertev Paşa, Kiğılı Söylemezoğlu Fenni Efendi adlı bir memurun oğludur.
İlk öğrenimini babasının vazifeli olarak bulunduğu; Gümüşhane, Samsun ve Şebinkarahisar gibi yerlerde yaptı.
Babasının ölümünden sonra kendisi de devlet hizmetine girdi. Trabzon, İzmir, Rodos ve Bursa mektupçuluklarında bulundu. Berlin elçiliğinde başkatiplik yaptı. Almanca ve Fransızca öğrendi.
Avrupa’da bulunduğu sırada, Avrupa kültürünün ve yaşayışının etkisinde kalarak, orada gördüklerini Türkiye’ye aktarmak istedi.
Fransızca’dan şiir çevirisi yapanların başında yer aldı. Şakacı ve hoşsohbet bir kişi olarak bilinen Pertev Paşa, bu özelliğini hemen hemen bütün yazılarında hissettirdi.
Bu sebeple onu ilk Türk mizahçıları arasında saymak da mümkündür. Berlin’den sonra İstanbul’da Babıali’de çalıştı. Yanya, Serez ve Drama kaymakamlıklarında bulundu. 1864 yılında Divan-ı Muharebatı Maliye azalığına getirildi.
Paşa rütbesiyle Halep Merkez ve Kandiye mutasarrıflıklarında bulundu. İstanbul’da Rüsumat Meclisi Başkanlığına ve daha sonra Hariciye Nezareti Mektupçuluğuna tayin edildi.
Pertev Paşanın, İslamiyette evlenme hayâtına, masonluğa, tarihe dair telif ve tercüme risaleleri vardır. Kırmızı Bayrak adlı bir seri makalesiyle, Türkiye’de Komünizme karşı ilk tepkiyi başlattı.
Jean Jacques Rousseau’dan, Voltaire’den ve Victor Hugo’dan şiir tercümeleri bulunan Pertev Paşanın; Itlakü’l-Efkar fi Akdi’l-Ebkar, Emrü’l-Acib fi Tarih-i Ehl-i Salib, Habname ve Lahikası adlı eserleri vardır. 1871 yılında bala rütbesiyle Serasker Müsteşarı, 1872 yılında Kastamonu Valisi oldu. Kastamonu Valisiyken, 1872 yılında vefat etti.
Sayfadaki fotoğrafı paylaşan sayın Bülent Utin‘e teşkkürlerimle. Sâlih Bora
