Sümer Ezgü’nün babası, Trabzon, anneannesi, Selânik göçmeni ve Çerkez’dir. Çocukluk dönemi, Burdur’un Bucak ilçesinde geçer. Müzik hayâtına, 7 yaşında melodika çalarak başlar. Öğretmen olan babasının görevi nedeniyle, ilkokulda Yunanistan Gümilcine’de iki yıl yaşar ve 10 yaşında Gümilcine’de mandolin ve nota dersleri almaya başlar.
2 yıl sonra Türkiye’ye dönünce, bağlama dersi alır. Burdur’da lise yıllarında, halk oyunlarına ilgi duyar ve ayrıca Burdur Spor’un futbol, voleybol ve Basketbol takımlarında oynar.
1977 yılında, 19 Mayıs Gençlik ve Spor Akademisi’ne girer. Bu arada, Vefa Simtel Takımı’nda profesyonel olarak oynar ve o sene şampiyon olurlar.
Akademi yıllarında, amatör derneklerde halk dansçısı ve eğiticiliği yapmış, halk oyunları ile bir çok ulusal ve uluslararası festivallere katılmıştır. Bu etkinlikler ona, Anadolu ve dünyâ müziklerini, ritim ve enstrümanlarını ve halk danslarını tanıma fırsatını verir.
1981 yılında, T.R.T.’nin açmış olduğu sınavı, 10 bin kişi içerisinden kazanır ve 1 yıl; nota, halk müziğinde yöreler, makamlar, batı armonisi, halk edebiyatı, sahne estetiği, tiyatro, şan, halk oyunları gibi konularda; Emin Aldemir, Ferit Sıdal, Yaşar Aydaş, Nejat Birdogan, Çoşkun Güla, Mustafa Özgül, Mehmet Özbek, Erkan Sürmen, Ertuğrul Bayraktar, Tamer Levent ve Duygu Aykal gibi hocalardan alınan eğitimi, 1. olarak bitirir ve profesyonel müzik yaşamına adım atar.
T.R.T. ve Kültür Bakanlığı arşivlerine, bir çok türkü notalayarak oldukça ciddi bir katkı yapar. 1990 yılında, “İlvanlım” türküsü ile, “Yılın Derlemesi” ödülünü alır. 1991 yılında, ilk albümü “Esen Yeller”i müzik severlerle buluşur. Bu albümünde, söz ve müziği kendine ait olan, “Nazar Değmesin”, derlemesi kendine ait olan, Bedirik ve yılın derlemesi ödülünü kazandığı, “İlvanlım” yer alır.
1994 yılında, Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde, halk müziği dersleri verir. Yine 1994 yılında, 2. albümü, “Yaban Gülü” dinleyicisi ile buluşur. Bu albümünde de söz ve müziği kendine ait olan; “Yaban Gülü”, “Şeker Almaya Geldim” ve “Sanatçıya Sitem” adlı, 3 kendi eseri yer alır.
1995 yılında İsveç’te düzenlenen, “Sevgi” konulu yarışmada, “Yunus” isimli bestesi ile, “Jüri Özel Kompozisyon” ödülünü alır. Bu dönemlerde, yorumculuğun yanında, televizyon programcılığına da başlar ve 1996 yılında, T.R.T. Televizyonu’na hazırladıkları, “Ankara Rüzgarı” isimli program MGD’nin ,”Tüm Kanalların En İyi Müzik Eğlence Programı” ödülüne layık görülür.
1997 yılında, 15 yıl çalıştığı T.R.T.’den ayrılır, ancak kurumun isteğiyle T.R.T.’ye ” Nazar Değmesin” isimli TV programı hazırlayıp sunar. Aynı yıl, Ârif Sağ‘la, “Sümer Ezgü 97” albümünü çıkarır. Otantik olan bu albümde, söz ve müziği kendine ait olan, “Alına da Gülüne” isimli eserine de yer verir.
1998 yılında Motif Dergisi’nin verdiği, “Halk Müziği Teşvik” ödülünü kazanır. 1998 yılında, T.G.R.T.’de “Sümer Ezgü’yle Nazar Değmesin” isimli programı hazırlayıp sunar. 1999 yılında, “Bir sevdâdır türküler” isimli albümünü, Ezgü Müzik’ten çıkarır. Bu albümü, Hamburg’da Fuat Saka ile hazırlar ve söz ve müziği kendine ait olan, “Sevdân” isimli bestesi ile, “Cemilem” türküsü, halen büyük beğeni ile dinlenmektedir.
1999 yılında hazırlayıp sunduğu, “Nazar Değmesin” adlı program ile, İstanbul Milli Eğitim Vakfı’ndan 1999 yılı “Program Ödülü”nü kazanır. 1999 yılında, 2 yıl telif hakları mücadelesi vereceği, Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Birliği’nde (MESAM) yönetim kurulu üyeliği yapar. Halen MESAM ve MÜYORBİR (Yorumcu Birliği) üyesidir.
2000 yılında, T.G.R.T.’ de 13 bölüm devam eden, “Milli Eğitim Bakanlığı Liselerarası Halk Oyunları Yarışması” programını hazırlayıp sunar.
2004 yılında, “Ferayi” türküsünün işlendiği, “Türkü Filmi”nde başrol oynar. Kanal 7’de, “Sümer Ezgü’yle Nazar Değmesin” adlı eğlence programını hazırlayıp sunar. T.R.T. Televizyonu’na, “Halkalı Şeker” isimli yaz programı hazırlayıp sunar. 23. sanat yılını kutladığı 2004 yılında, 10 bestesinin bulunduğu, “Anadoludan geldik” isimli albümünü çıkarır.
Sümer Ezgü’nün bu albümünde, toplumsal çürümeye karşı yapmış olduğu, söz ve müziği kendine ait olan, “Anadolu’dan Geldik” isimli bestesi, toplumun her kesimi tarafından büyük beğeni toplar. Ayrıca, Irak savaşına karşı yazdığı, “Irak Olsun” Kerkük Türkmeneli TV ve You Tube kanalıyla, tüm dünyâda etki yaratmıştır.
Sümer Ezgü, 1 Mayıs 2004 tarihinde, D.G.B.’nin organize ettiği konser için gittiği Almanya’nın Duisburg kentinde, Rock sanatçısı Peter Bursch ve grubu All Star Band ile birlikte, üçte ikisi Alman, 10 bin kişiye seslenir. “Bizim Avrupamız” başlığında, savaştan uzak ve birlikte uyumlu yaşamaya katkı sağlamak için verdiği bu konserde, türkülerini Türkçe – Almanca seslendirirken, gruptaki tek Türk sanatçı Ezgü’nün bağlamasına, gitar, saksafon, bateri, piyano, perküsyon ve vokaller eşlik eder.
Aynı konserde, dazlakların Almanya’nın Solingen kentinde yakarak katlettiği, 5 kişilik Genç ailesi’nin anısına, ırkçılığa karşı bestelediği “Solingen Öyküsü” adlı bestesini de seslendiren Sümer Ezgü, konserinde, Peter’le birlikte, Sting’in “Every Breath You Take” ve Beatles’ in “Carry That Weight” isimli şarkılarına da İngilizce eşlik eder.
2005 yılında Burdur Atatürk Stadı konserinde, 20 bin 328 kişiye, aynı anda “Teke Zortlaması” oynatarak, Guinness Rekor denemesi yapar. Aynı yıl, Ankara Siyaset Dergisi tarafından, “Yılın Halk Müziği Sanatçısı” ödülünü alır. Polis Akademisi tarafından da, “Yılın Halk Müziği Sanatçısı” ödülünü alır.
2006 yılında, Özel Dragos Anadolu Turizm Meslek Lisesi ve Maltepe Belediyesi tarafından, “Yılın Sanatçısı” Ödülüne layık görülür. Sümer Ezgü 2006 yılı Mart ayında, Fevziye Mektepleri Vakfı Işık Lisesi’nde, Endonezya gezisi sırasında çektiği fotoğraflardan oluşturduğu, “Müziğin Evrenselliği” adını taşıyan fotoğraf sergisini açar ve İlköğretim öğrencileri ile birlikte, “folklorik değerlerimiz hakkında müzikli söyleşi” yapar.
2006 yılında, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı için, T.B.M.M. de Cumhuriyet konseri verir. Güney Kore başkenti Seul’de, her yıl geleneksel olarak düzenlenen, “Hi Seuol Festivali”nde, 4 gün boyunca konserler verir.
Sümer Ezgü, 2006 yılında Almanya’da düzenlenen, Dünyâ Kupası’nda; Bryan Adams, Gipsy Kings, Simple Minds ve Tokio Hotel gibi dünyâ starlarının katıldığı, “Fan Fest FIFA WM 2006” adını taşıyan “FIFA Taraftarlar Şenliği” için, 2 Temmuz’da, Gelsenkirchen tarihi Schalke Stadyumu’nda konser verir.
2006 yılında TV 8’de, “Sümer Ezgü ile Anadolu’dan Geldik” isimli programı hazırlayıp sunar. 2007 Nisan ayında, 5 yıl sürecek projesinin ilk serisi olan 5. albümü, “Ege Toros Yörük Türkmen Türküleri”ni Ezgü Müzik’ten çıkarır. Bu albüme klip çalışmasından dolayı, tarihi Aspendos Tiyatrosu’nu değerlendiren ilk Türk sanatçısı olur.
2007 yılı Mayıs ayında, Sümer Ezgü ve 130 yıllık “Andreyevskiy Çarlık Orkestrası, CCR Konser Salonu’nda, Türk – Rus dostluğu için, Sümer Ezgü besteleri “Yaban Gülü ve Şeker Almaya Geldim”in yanı sıra, Rus halk şarkısı “Kalinka”yı okurlar. 2007 yılı Haziran ayında, Berlin’de 6. sı düzenlenen, “Türk Yürüyüşü”nde konser verir. Ağustos ayında, Sümer Ezgü’nün memleketi Burdur – Bucak’ta, Ezgü’nün çocukluğunun geçtiği en önemli caddeye, ismi verilir.
2007 yılında Ramazan ayı boyunca, haftanın 7 günü Kanaltürk ekranlarından yayınlanan, “Sümer Ezgü ile Ramazan Geceleri” isimli programı hazırlayıp sunar. 2008 yılında, Avustralya’da Türklerin Avustralya’ya gelişinin 40. Yılı nedeniyle, Sidney ve Melbourne’de konser verir. 2008 yılında, proje sahibi olduğu ve Atatürk‘ü canlandırdığı, “Son Balo Vals Ve Zeybek” isimli kısa belgesel filmi, Bursa’da balonun yaşandığı orijinal mekanda gerçekleştirir.
2009 yılında, “Gençlik Haftası” nedeniyle, Ankara’da dünyâ gençlerine verdiği konserde, kızı Ceren Ezgü ile, “Sevgi Bitti – (Love Faded Away) bestesini Türkçe ve İngilizce okuyarak, Kızılay, Kızılhaç Temsilcileri ve gençlerle birlikte barışın ritmini çalar.
2009 yılında, T.R.T. Müzik’te, “Sümer Ezgü’yle Her Pazar” isimli programı hazırlayıp sunmuş olan Sümer Ezgü, yoga, plates ve meditasyonla ilgilenmektedir. Makale yazarı olan Ezgü’nün makaleleri; sumerezgu.com ve turkudostlari.net ile istanbulcikmazi.com ve facebook.com/Sümer Ezgü sayfasında yayınlanmaktadır. Kaynak: sumerezgu.com
Sümer Ezgü belgeseli: