Hayâtı
Doğum yeri ve tarihi bilinmeyen Klarnet İbrâhim Efendi, Ankara radyosunda 1950’li yıllarda keman sanatkârı olarak çalışan bestekâr Nâci Tektel‘in babasıdır. Klârnet sazının Türk Musikisi’ne dahil olmasına zemin hazırlayan sanatkâr olarak ün yaptı.
Aynı zamanda tanbur da çalan İbrâhim Efendi’den günümüze on beş kadar eser ulaşmıştır. Klarnet ilk kez, 1800’lü yılların sonuna doğru Türk Müziği icrasında kullanılmıştır.
Muzıka-i Hümayun’da icra edilen klarnetin, zamanla farklı alanlarda da icrası gerçekleşmiştir. Klarnetin ilk kez Türk müziğinde icra edilmesi Klarnet İbrâhim Efendi tarafından gerçekleştirilmiştir.
Klarnet, ülkemizde icra edildiği ilk yıllarda, Askeri Muzıkalar ve Bandolarda yer almaktaydı. Klarnetin Türk Müziğindeki uygulaması pek kolay olmamıştır.
Bunda Türk Müziğinin tonal sistemi önemli etkendir. İbrâhim Efendi Türk Müziğinin tonal sistemini klarnete başarıyla uygulamıştır.
Tanbur da icra ettiği bilinen İbrâhim Efendi, klarneti kendi çabasıyla öğrenmiştir. Türk Müziğinde klarnet icrasının gerçekleştirildiği yıllarda, başka klarnet icracılarından da bahsedildiğini görmekteyiz.
Bu klarnetçilerden bir tanesi Kemençeci Vasil‘dir. Ancak Kemençe üstadı Vasil’in, klarneti Silivri’de bulunduğu dönemlerde meyhane alemlerinde, panayırlarda, köy düğünlerinde icra ettiği rivayet edilmektedir.
Diğer bir isim de Ramazan Bey’dir. Fakat klarnetin Türk Müziğinde yer alması ve kabul görmesini sağlayacak çalışmaların ilk kez Klarnet İbrâhim Efendi tarafından yapıldığı bilinmektedir. Klarnet İbrâhim Efendi’nin doğum tarihi tespit edilmemiş olup 1925 yılında Bağdat’ta vefat ettiği bilinmektedir.
O dönemde Türk Müziğinin klarnet ile icra edilmesinden hoşnut olmayan bazı kesimler de vardı. Tanburi Cemil Bey‘in de önceleri klarnetten pek hoşnut olmadığı bilinmektedir. Ancak İbrâhim Efendi’nin klarnet icrasındaki üslubu ve klarnetten çıkardığı sesleri dinleyen Tanburi Cemil Bey’in klarnete hayran kaldığı bilinmektedir.
Bu konuyla ilgili Mesud Cemil‘in anlatımından
“Bir akşam merhum hariciye muhassebecür Tevfik beyin damadı Şerif Alizade Murat Bey’deydik. O zamanlar fasıla iştirak etmek suretiyle bir saz daha kazandıran İbrâhim Efendi de oradaydı. Klarnet İbrâhim’i yakından tanıyan ve üslubunu beğenen Fahri Kopuz‘un söylemi ile; Ben üstada İbrâhim Efendi’ye gıyaben takdim ettim.
Gayet güzel klarnet çaldığını söyledim. Bana cevaben “Bunların nağmelerine karşı kalbimde kal’a duvarı vardır” dedi. Fakat biraz sonra ahenge başladıktan sonra İbrâhim Efendi’yi ima ederek “Bu zat bizim duvarı zorlamaya başladı” dediler. Bir aralık lavtayı eline alarak “İbrâhim Efendi, buyrun sizinle birkaç karşılama, köçek havaları çalalım” dedi.
İbrâhim Efendi imtihanda muvaffak oldu. Üstad bu defa O’na “İbrâhim Bey Efendi, sizin hakkınızda su izanda bulunmuştum. Afedersiniz. Sazında bi hakkın mahirmişsiniz” dedi. Tanburi Cemil Bey‘in de takdirini kazanan Klarnet İbrâhim Efendi’nin, klarneti Türk Müziğine kazandırmakla beraber, sevilen bir saz olmasında da büyük emeği olmuştur.
Klarnet İbrâhim Efendi belgeseli
