Lâle ve Nerkis Hanım, Cumhuriyet’in ilk yıllarında plaklara ilk şarkı okuyan kadınlarmış. Geçtiğimiz günlerde, okuduğu eserler albüm olarak basılan kardeşlerin asıl adları Neyyire ve Lebibe’ymiş. Colombia ve Sahibinin Sesi gibi, dünyânın en itibarlı firmalarına plaklar doldurmuşlardır.
Rumelili olan ve 1895 ve 1896 doğumlu Lebîbe ve Neyyire Hanımlar, Balkan Savaşı’ndan sonraki yıkımda, aileleriyle birlikte İstanbul’a göçmüşler.
Lebîbe ve Neyyire kardeşlerin olağanüstü musiki kabiliyetleri küçük yaşlarında anlaşılınca, babaları hem piyano ve şan dersleri aldırmış, hem de büyük üstat Udî Nevres Bey‘den geleneksel şarkılarımızın seçkin örneklerini öğrenmelerine fırsat hazırlamıştır.
Nevres Bey, onlara yalnız şarkıları öğretmemiş, kendi zarif üslubunu da vermiştir. Plak doldurmaya başladıklarında, otuzlu yaşlarının başındaymışlar.
Bu, ses sanatçılarının seslerinin ve üsluplarının olgunlaştığı, sanatlarının zirvesinde oldukları çağdır. “Lâle Hanım ve Nerkis Hanım’ı musiki âleminde tanımayan hemen hiç kimse yok gibiydi.
Seslerinin ilâhi güzelliği ve teganni (şarkı söyleme) sanatındaki üstadâne vukufları (bilgileri) ile yalnız plaklarda dinlemeye muvaffak olduğumuz bu iki kardeş, okuyuculuk sanatının daima takdir ve iftiharla yâd edeceği iki harikadır. Her ikisi teganni ederken dinleyin, bir kişi okuyor zannedersiniz.
Okuyuş tarzları tavırların en kibarıdır. Sesleri hissiz ve katı kalpleri bile heyecana getirecek kadar ilahi ve füsunkârdır. Hammâmîzade İsmail Dede, Hacı Ârif Bey ve Şevki Bey gibi, önceki dönemlerin bestekârlarına ait şarkılar da icra ettiler.
Fakat daha çok; Lemî Atlı, Sâdettin Kaynak, Selahattin Pınar ve Artaki Candan gibi bestekârların yeni şarkılarını (belki de ilk olarak) plağa okudular. Udi Nevres Bey, hayran olduğu öğrencilerine, her plaklarında eşlik etti. Onun yanında pek çok plakta virtüöz kemani Nubar Tekyay yer aldı.
Lâle ve Nergis Hanımlar’ın eşlikçileri arasında; Kemani Sadi Işılay, Kemençeci Niyazi Seyhun, Kanuni Artaki Candan ve Çelloda Mesud Cemil gibi tanınmış müzisyenler de vardı. Onların da katkılarıyla, Türk kayıt tarihinin en değerli plakları arasında yer alan Lâle ve Nergis plaklarından 20 kadarı daha, Güvercin Müzik tarafından CD’ye aktarılarak müzikseverlere sunuldu.”
Kadınların adlarını gizleyerek plak doldurmak zorunda kaldıkları yıllarda, plak yapan Lâle Hanımın’nın asıl adı Lebîbe İhsan Sezan, Nerkis Hanım’ın asıl adı ise Neyyire İpekçi’dir.
Türk musıkisi yanında, batı musıkisi eğitimi alan ve batı müziğinde de şarkılar söyleyen Lâle Hanım ve Nerkis Hanım, Türk musıki tarihine adlarını okudukları eserlerdeki kendilerine has üslupları ile, unutulmaz sanatkarlar arasında yer almışlardır.
Kaynak: yenisafak.com
