1 Ocak 1940 tarihinde Adapazarında dünyâya gelen Dr. Onur Şenli, babasının memuriyeti dolayısı ile eğitimini Uşak, İzmir ve İstanbul’da tamamladı.
Daha sonra Ege Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdi. Bu arada gazetecilik yaptı. Ege Ekspres ve E.Ü. Tıp Neşter dergisinde yayınlanan Agora Meyhanesi şiiriyle ünlendi.
Şarkının sözleri ilk kez 1959 yılında Ege Ekspres gazetesinde yayınlanmış ve ağızdan ağıza yayılırken, ilk hali unutulup gitmiş.
Agora Meyhanesi’nin hikâyesini 43 yıl sonra, Balat’ta restorasyonu süren Agora Meyhanesi’nde, şairi Dr. Onur Şenli’den dinledik.
1959 yılında şiiri yazarken İstanbul’da Agora Meyhanesi diye bir yer olduğunu bilmiyormuş. Bu meyhanenin sekiz köşeli olduğundan ve şair Özdemir Asaf’ın meyhanenin sekiz ayrı köşesine, sekiz ayrı şiir yazdığından da haberi yokmuş. Hristo Hristodulos’un dedesinin bu meyhaneyi 1890 yılında açtığından, içinde tam 286 film çevrildiğini de bilmiyormuş Onur Şenli.
Geçtiğimiz yıl, İstanbul’da bir toplantı sırasında Aysel Gürel, Balat’taki Agora Meyhanesi’nden söz edince, öğrenmiş varlığını ve eşi Kıymet (Unutma) Hanım’la birlikte aynı gün soluğu meyhanede almış. Karşısında şiirinde anlattığı meyhanenin aynısını bulunca şaşkına dönmüş. Aynı günlerde Ahmet Selçuk Agora Meyhanesi şiirini çıkaracağı kasete almak için izin istemiş. Şenli, “Şiirini eksiksiz okuma kaydıyla olur”, demiş.
Bu sefer de CD piyasaya çıktığında, İlkan’ın şiiri eksik değil, fazla okuduğunu, yani orijinal metni kendi “katkılarıyla” süslediğini görmüş. Onur Bey, ”Herkesten beklerdim ama bir şairden asla.” diyor ve bir tazminat davası daha açmaya hazırlanıyor…
İlk tebrik eden arkadaşı Ahmet Necdet Sezer oldu
Takvimler 4 Nisan 1953’ü gösterdiğinde Türkiye, Çanakkale’de bir İsveç şilebine çarpan Dumlupınar denizaltısıyla denize gömülen 81 denizci için ağlıyordu. Şenli ailesinin evinde de herkes gözyaşları içindeydi. Bir tek 13 yaşındaki Onur ağlamıyordu. ”Ben o sırada gözyaşlarımı kağıda akıtıyordum” diyor.
Afyon Lisesi’nde yapılan anma töreninde Onur Şenli yazdığı şiiri tekrar tekrar okumuştu. Tören sonunda yanına gelen sınıf arkadaşı Ahmet Necdet Sezer, Onur’un boynuna sarılmış tebrik etmişti. Böylece ilk şiir ortaya çıkmış ve Onur Şenli ismi önce Afyon, sonra da bütün ülkede duyulmuştu.
İstanbul’a giden genç Onur önce Vefa Lisesi sonra da Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girdi ama aklı fikri şiirde ve yazıdaydı. Agora Meyhanesi’nin hikayesi de işte o günlerde başladı.
Babamın arkadaşının kızına o gece tutuldum
Onur Şenli’yi en çok etkileyen kişi babasıydı. Üsküdar Musiki Cemiyeti’nin kurucularından biri olan Sabahattin Şenli, çok güzel şarkı söylermiş. Selahattin Pınar‘ın da yakın arkadaşı olan Sabahattin Bey, engin müzik bilgisini Onur’a da aktarmış. Babasının bir arkadaşının lise son sınıfta okuyan çok güzel bir kızı varmış. Bir akşam, babası Onur’u göstererek ”Bizim çocuğun sesi çok güzeldir, size bir şarkı söylesin” deyince, kızın babası da ”Bizim kızın da sesi güzeldir, Onur bir şarkı okursa kızımız da size bir tango seslendirir” diye karşılık vermiş.
”Gece gündüz aklımdan çıkmayan kızın gözlerinin içine bakarak, sözleri Mustafa Nâfiz Irmak‘a ait olan Selahattin Pınar’ın bir şarkısını okumaya başladım: “Anladım sevmeyeceksin beni sen nazlı çiçek, Hasta gönlüm yine hicranını yalnız çekecek.” Tabii devir tango devri olduğu için, o güzel kız benim gözlerimin içine bakarak okumaya başladı: “Seni sevmem de haksız, sevdim demem de haksı, fakat neden insafsız…” Şarkılar bitince evde derin bir sessizlik oldu. Ben çıkıp gittim. Ertesi gün onlar da yazlığa taşındılar.
Günlerce evlerinin önünden geçtim ama o bir türlü dönmedi. Sonunda bir gün penceresinin altından geçerken önüme bir kağıt düştü. “Onur Bey, sizi Gündoğdu’daki Sisi Pastanesi’nde bekliyorum” diyordu. Soluğu pastanede aldım ama randevuya başkası geldi. Bu, sevdiğim kızın komşusuydu. Bana, “Aylardır sizi seviyorum” deyince şaşırdım.
“Ama ben başkasına aşığım” diye itiraz ettim. Baktım ki onuru kırılıyor, birkaç güzel söz söyleyip, olayı yumuşatarak yanından ayrıldım. Fakat, sevdiğim kız ertesi gün İzmir’e gelmiş ve pastanedeki buluşma kendisine yalan yanlış aktarılmıştı. Ne yapıp, ettiysem de ikna edemedim. Telefonlarıma çıkmadı, ortadan kayboldu, beni görünce yolunu değiştirdi. Olmadı.
Hatıra defterlerinin vazgeçilmez şiiri oldu
Aşk yarasıyla kıvranan genç adam teselliyi İzmir’in Agora semtindeki salaş meyhanelerde aramaya başlamış. Bir gece Agora’da içtikten sonra eve gelmiş ve sevdiği kıza bir mektup yazmaya koyulmuş: ”Sana bu satırları, bir sonbahar gecesinin felç olmuş köşesinden yazıyorum…” diye başlamış. İlerledikçe yazdığının bir şiir olduğunu farketmiş. Böylece ünlü Agora Meyhanesi ortaya çıkmış. Dikkat ettiyseniz “esas kız”ın adını anmadık. Çünkü Onur Bey, İzmirli bir gazete patronunun eşi olan ilk göz ağrısının ismini zikretmek istemediğini söyledi.
Şiire o günlerde adet olduğu üzre İngilizce bir başlık koymuş: ”The Night, Wine and Love” yani ”Gece, Şarap ve Aşk”. Şiir fakültede yayınlanan Neşter adlı dergide yayınlanmak üzereyken matbaada Ege Ekspres’in kültür sayfaları editörü Şadan Gökovalı görmüş. Dergi yayına girmeden önce şiirin başlığını Agora Meyhanesi olarak değiştirip gazetede yayınlamış. Şiir yayınlanır yayınlanmaz, genç kızların hatıra defterlerine girmeye, mısraları duvar yazısı olmaya başlamış.
Gönül Yazar’dan 66 bin lira tazminat aldım
Tıbbiyeyi tamamen boşlayıp, 1968 yılında Ege Ekspres’te tam gün gazetecilik yapmaya başladığı günlerde İstanbul’dan gelen bir yakını, ”Senin şiir şarkı olmuş, Gönül Yazar plağa okumuş ama plakta söz ve müzik İsmet Nedim” yazıyor demiş. Devrin ünlü bestecilerinden biri olan İsmet Nedim’in kendi eserini bestelemiş olması, Onur Bey’in hoşuna gitmiş ama, adından söz edilmemesine çok içerlemiş.
İki gün sonra Gönül Yazar’ın ağzından verilen gazete ilanı kızgınlığını arttırmış: ”Değerli bestekar İsmet Nedim’in benim için bestelediği, merhum aktör Suphi Kaner’in sözlerini benim için yazdığı Agora Meyhanesi’ni Arya Plakları’na okudum.” Sabrı taşan Onur Şenli, 20 bin lirası maddi, 30 bin lirası manevi olmak üzere toplam 50 bin lira tazminat talebinde bulunduğunu belirten dilekçesini mahkemeye vermiş.
Ertesi gün çıkan bütün gazeteler davadan söz ediyorlarmış. Bir müddet sonra besteci İsmet Nedim İzmir’e gelmiş. Onur Şenli, adını gizleyerek gazeteci kimliğiyle İsmet Nedim’den söyleşi için randevu almış. Söz dönüp dolaşıp Agora Meyhanesi’ne gelince Nedim, ”Yahu ben bunun bir yazarı olduğunu bilmiyordum.
Bana bu şiiri imzasız olarak getirdiler ve benim de hoşuma gidince besteyi yaptım. Oysa tıbbiyede okuyan genç bir adamın şiiriymiş” deyince Onur Bey, ”O genç adam benim efendim” diye yanıt vermiş. Ama bir uzlaşma sağlamak mümkün olmamış. Dava senelerce sürmüş. Mahkeme 1972 yılında, faizleriyle birlikte 66 bin liralık bir cezayı onaylamış. Davalıların bir kısmı yerinde bulunamadığı için, para Gönül Yazar’dan tahsil edilmiş.
Agora Meyhanesi
Sana bu satırları
Bir sonbahar gecesinin
Felç olmuş köşesinden yazıyorum
Beşyüz mumluk ampullerin karanlığında
Saatlerdir boşalan kadehlere
Şarkılarını dolduruyorum
Tabağımdaki her zeytin tanesine
”Simsiyah Bakışların’ı koyuyorum
Ve kaldırıp kadehimi
Bu rezilcesine yaşamaların şerefine içiyorum.
Burası Agora Meyhanesi
Burada yaşar aşkların en madarası
Ve en şahanesi
Burada saçların her teline bir galon içilir
Gözlerin her rengine bir şarkı seçilir
Sen bu sekiz köşeli meyhaneyi bilmezsin
Bu sekiz köşeli meyhane seni bilir
Burası Agora Meyhanesi
Burası arzularını yitirmiş insanların dünyâsı…
Şimdi içimde sokak fenerlerinin yalnızlığı
Boşalan ellerimde kahreden bir hafiflik
Bu akşam umutlarımı meze yapıp içiyorsam
Elimde değil
Bu da bir nevi namuslu serserilik
Dışarda hafiften bir yağmur var
Bu gece benim gecem
Kadehlerde alaim-i semaların raksettiği
Gönlümde bütün dertlerin hora teptiği gece bu
Camlara vuran her damlada seni hatırlıyorum
Ve sana susuzluğumu
Birazdan şarkılar susar, kadehler boşalır
Umutlar tükenir, mezeler biter
Biraz sonra bir mavi ay doğar tepelerden
Bu sarhoş şehrin üstüne
Birazdan bu yağmur da diner
Sen bakma benim böyle delice efkarlandığıma
Mendilimdeki o kızıl lekeye de boş ver
Yarın gelir çamaşırcı kadın
Her şeyden habersiz onu da yıkar
Sen mesut ol yeter ki ben olmasam ne çıkar?
Dedim ya burası Agora Meyhanesi
Bir tek iyiliğin tüm kötülüklere meydan okuduğu yer
Burası Agora Meyhanesi
Burası kan tüküren mesut insanların dünyâsı. Konak Belediyesi İzmir’de sanat, kültür ve edebiyat alanında kente ve kentliye önemli katkılar sağlayan, eserleriyle iz bırakan isimleri “Ustaya Saygı” adıyla düzenlenen etkinlikler ile hem anıyor hem de isimlerinin anılarda yenilenmesini sağlıyor. Prof. Dr. Türkan Saylan’ın Alsancak Kültür ve Sanat Merkezi’nde başlayan etkiliğin ilk konuğu Agora Meyhanesi adlı şarkının güftesini yazan Şair Dr. Onur Şenli, yakınlarıyla, dostlarıyla birlikte olduğu buluşmada duygulu anlar yaşadı.
Konak Belediye Başkanı Hakan Tartan, başlatılan proje ile İzmir’e çok şey katmış büyük ustalara, küçük bir vefa sunmak istediklerini söyledi.
Şair ve Doktor Onur Şenli ile başlatılan ilk ustaya saygı gecesinin gecikmiş bir vefanın yaşama geçirilmesi şeklinde değerlendiren Başkan Tartan; “Yaşamının bir yerlerinde, gazeteci, şair, doktor ve insan olarak Onur Şenli’nin bazı şiirleri zaman zaman kendisinin de önüne geçiyor.
Bu konuda örnek az ama bunlardan biri de Onur Şenli’dir. Başyapıt olan Agora Meyhanesi ile yıllardır gönüllerde esiyor. Agora Meyhanesi adlı şiiri, şair kimliğinin önüne geçti.
İnsan, dost, sevgi dolu olan Onur Şenli bizim için, ülkemiz için, kentimiz için çok önemli bir kimlik. Onu her zaman saygı ve sevgiyle anmaya devam edeceğiz. Kendisine uzun ve sağlıklı ömürler diliyorum” dedi. Eşi Kıymet Şenli ile birlikte katıldığı gecede bazen hüzünlenen, bazen de duygulu anlar yaşayıp gözleri yaşlar ile dolan Onur Şenli, hatırlanmanın çok güzel bir duygu olduğunu belirtti.
Usta saygı gecesinin düzenlenmesinin çok önemli bir mesaj olduğuna değinen Şenli Başkan Tartan’a, şiire emek veren insanlar ve şairler adına teşekkür etti. Şenli, “Ucundan kenarından şiirin içinde olmaya çalıştım. Herkesin gönlünden şiir eksik olmasın. 70 yılımı verdim ve içimdeki çocuğun büyümesini hiç istemedim” diye konuştu. Onur Şenli, 8 Eylül 2017 günü, 77 yaşında, tedavi gördüğü hastahanede yaşamını yitirmiştir.
