Hayâtı
Sultan 2. Mahmûd Han, 30. Osmanlı padişahıdır. 1. Abdülhamid ile Nakş-ı Dil Valide Sultan’ın oğludur. 20 Temmuz 1785 çarşamba günü istanbul’da dünyâya gelmiş ve 28 Temmuz 1808 tarihinde kardeşi 4. Mustafa’nın yerine tahta geçmiştir.
31 yıl 4 gün saltanat süren 2. Mahmud, 1839 yılında 30 Haziran’ı 1 Temmuz’a bağlayan gece ölmüş ve bugün istanbul Divanyolu’nda (Türbe) diye anılan yerde bulunan türbesine gömülmüştür.
Osmanlı împaratorluğu’nda gerçekleştirilen; yenileşme ve batıya açılma hareketlerinin başlatıcısıdır. Musikiyi, amca oğlu olan ve kendisini evladı gibi seven büyük müzisyen 3. Selim‘den öğrenmiş, iyi bir tanburî ve neyzen olarak yetişmişti. Aynı zamanda iyi bir hanende idi.
Bestekar olarak amca oğlunun derecesine varamamışsa da, 2. Mahmûd da, zevkli ve değerli bir bestekar olarak Türk musikisi literatürüne girmiştir. Saltanatı döneminde Türk musikisinde çok büyük bestekarlar yetişmiştir.
Saray faslında bulunan hanendeler: Dede Efendi, Dellalzade İsmail Efendi, Kömürcüzade Hafız Efendi, Basmacı Abdi Efendi, Şakir Ağa, Çilingirzade Ahmed Ağa, Suyolcuzâde Salih Efendi gibi çok büyük ve değerli bestekarlardı.
Saz çalanlar da aynı derecede üstad kişilerdi. Numan Ağa, Zeki Mehmed Ağa gibi ünlü tanburîlerin yanı sıra, Kazasker Mustafa îzzet Efendi gibi büyük bir neyzen ve Rıza Efendi gibi üstat bir kemanî saray faslının sazendeleriydiler.
Sultan 2. Mahmûd Han’ın bestelediği 25 eser bugün elde bulunmaktadır. Bu eserlerden biri, kendi kurduğu Asakir-i Mansüre-i Muhammediye ordusu için bestelediği Acemaşiran makâmındaki marştır. Bu sebeple de Türkiye’de marş besteleyen ilk müzisyen olma sıfatım kazanmıştır.
Batı müziğini de yurda sokan Sultan 2. Mahmûd Han’dır. Adlî mahlasıyla şiirler de yazan bu değerli padişah ve sanatkar, hattat olarak da ünlüdür. Özellikle (Celî) tarzı yazıda büyük başarı elde etmiştir. Diğer birçok Osmanlı padişahı gibi, Sultan 2. Mahmûd Han da Mevlevî idi.
