İlâhî Formu
Kelime manâsı “Allah’a ait” demek olan ilâhî, Türk dîn mûsikîsi’nde; “Dîn ve tasavvufî duyguları dile getirmek amacıyla, hece vezniyle yazılmış şiirlerin, çeşitli makam ve usûllerde bestelenmesinden meydana gelmiş dinî mûsikî eserleri” anlamında kullanılmıştır.
Câmi ve tekkelerdeki ibâdet meclislerinde, mevlid merâsiminde, terâvih namazında ve çeşitli dinî toplantılarda da icra edildiğinden dolayı Câmi ve Tekke Mûsikîsi‘nin ortak formlarından biri olan ilâhî, aynı zamanda Türk Dîn Mûsikîsi‘nin en parlak beste formu olma özelliğine de sahiptir.
İlâhî; besteleniş, melodik kuruluş ve kullanılış açısından, diğer formlarda bestelenmiş eserlere göre daha kolay ve anlaşılabilir eserler olup, samimi ve özentisizdir. Koro halinde okunmak için bestelenmişse ”Cumhûr İlâhî” adını alır.
İlâhî, aynı zamanda dîn mûsikîsi eserlerine verilen genel bir isim olup, Hz. Peygamberi övüyorsa “Nât”, Arapça ise “Şuğul”, Bektaşîlere aitse “Nefes”, Durak Evferi usûlü ile bestelemnişse “Durak”, Peygamberimizin sıfatlarını söylüyorsa “Tevşîh” gibi isimler alır. Dr. Yavuz Demirtaş – Kaynak: ktp.isam.org.tr
